De enige Sigmund die er echt toe doet, heet Sigmund, is psycholoog en geesteskind van Peter De Wit. Groot was dan ook mijn verbazing dat afgelopen weken zowaar die andere Sigmund het onderwerp van discussie was in de Vlaamse media. Nog groter was mijn verbazing dat het niet ging over de historische waarde, maar over de hedendaagse relevantie van Freud en vooral de psychoanalyse. Hedendaags? Psychoanalyse? Relevant? Echt waar, ik verzin het niet.
Enfin, de discussie werd eigenlijk al eerder in gang getrapt door het kritische stuk van Filip Buekens en Geerdt Magiels over de Marxistisch-Freudiaans-Lacaniaanse psychoanalyticus, cultuurfilosoof en woordenpatser Slavoj Zizek (Žižek voor de Ascii-isten, ˈʒiʒɛk voor de IPA-ieten en de bezoekers van donkerbruine cafés onder ons). Maar met de bespreking van Sophie Roberts documentaire Le mur. La Psychanalyse à l’épreuve de l’autisme en het daaropvolgende juridisch gevecht, en Maarten Boudry’s artikel Pseudo-wetenschap aan de universiteit barstte het debat helemaal los, vooral in de krant De Standaard en in mindere mate op de websites dewereldmorgen.be en deredactie.be. Een overzicht vindt u onderaan.
Hoog tijd dus om de luie, lederen sofa achter mij te laten en op zoek te gaan naar bronnen. De plaatselijke bibliotheek, ja; Uitgeverij Boom, die het werk van Freud blíjft uitgeven, ja, oké, maar wij zoeken het online.
In de beklijvende taal van Lotte Lenya vindt u hier die Gesammelte Werke (1893-1939: Schriften, Vorträge und Aufsätze zur Psychoanalyse). Veel plezier gewenst. De grootste verzameling van beschikbare online titels in het Engels bevinden zich op de pagina’s van het Gutenberg Project. Wil u de man in actie zien, dan kan u terecht op de videopagina van het Oostenrijkse Freudmuseum.
Tot slot kan u misschien ook eens een kijkje nemen op de website van het INFC, the International Network of Freud Critics:
For almost a century now psychoanalysis has developed in several Western countries as the ancillary, if not as the primary part, of various healthcare systems. However, the scholarly critical studies (medical, literary, or philosophical) of the principles and the practices of Freud and his successors, which have been undertaken over the last thirty years, have shown that the Freudian enterprise was no more than a pseudo-scientific fraud built upon the erroneous interpretations of patients’ statements, and that these mistaken interpretations themselves depended upon inaccurate, and indeed impossible, theories. This imposture has led to a blunders concerning the treatment of patients who sought help at their moments of greatest vulnerability.
* * *
Een overzicht
- Filip Buekens en Geerdt Magiels: Hoed u voor Slavoj Zizek. De donkere kantjes van een charlatan. De Standaard, 26 november 2011
- Dominiek Hoens: Het kind en het badwater van Slavoj Zizek. De Standaard, 28 november 2011
- Robrecht Vanderbeeken: Hoed u voor de zelfverklaarde wetenschapsfilosoof. De Wereld Morgen, 30 november 2011
- Joël De Ceulaer: Is psychoanalyse een pseudowetenschap? Het front tegen Freud. De Standaard, 3 december 2011
- Erik Mertens: Psychoanalyse onder vuur: pleidooi voor de gezonde scepsis. De Wereld Morgen, 6 december 2011
- Robrecht Vanderbeeken: Het engagement van de wetenschapsfilosoof? Psychoanalyse, SKEPP, Vermeersch en biopiraterij. De Wereld Morgen, 7 december 2011
- Maarten Boudry: Pseudo-wetenschap aan de universiteit. De Standaard, 13 december 2011
- Tom Naegels: De waarheid als overtuiging. De Standaard, 14 december 2011
- Filip Buekens: De val van de psychoanalyse. De Standaard, 15 december 2011
- Marc De Kesel: Duivelse dwalingen. De Standaard, 15 december 2011
- Joël De Ceulaer: Nog één stukje Freud. De Standaard, 17 december 2011
- Rogier De Langhe: Over de dubbelblinde methode van de pseudo-wetenschapsfilosoof. De Wereld Morgen, 17 december 2011
- Annick Verbauwen: Grootvader heeft het gedaan. Visionair België, 19 december 2011
- Erik Speliers: De oorlog tegen Freud wordt tamelijk kinderachtig. De Redactie, 20 december 2011
- Etienne Vermeersch: Etienne Vermeersch over pseudowetenschappen. De Wereld Morgen, 20 december 2011
- Robrecht Vanderbeeken: Het ideologische vacuüm van een bepaald soort wetenschapsfilosofie. De Wereld Morgen, 21 december 2011
- Joris Note: Žižek de geweldenaar. De Wereld Morgen, 22 december 2012